Professionals zijn gewend om te schrijven voor teksten die gelezen worden. Op het moment dat ze hun presentatie gaan schrijven, doen ze dat in de hun vertrouwde stijl. Maar dat is geen geschikte stijl om teksten te schrijven die bedoeld zijn om uit te spreken. De zinnen zijn vaak te lang en het taalgebruik te ingewikkeld. In dit artikel lees je aan de hand van een ‘worst practise’ wat er mis kan gaan als je een schrijftekst voor je presentatie gebruikt. En uiteraard krijg je tips over het schrijven en spreektaal.

Een mooi slecht voorbeeld…

Bij een bijeenkomst over geschiedenis, voor ouderen, mocht ik mijnheer Verkerk aankondigen. Deze antropoloog met een uitstekende staat van dienst, had een goed doordacht stuk geschreven over, laten we zeggen, de kermiscultuur van Tilburg. Hij had berekend dat hij deze tekst in 15 minuten prima kon vertellen.

Het vervelende was al direct, dat hij vooraf niet gecheckt had hoe de zaalsetting zou zijn….

Het licht op zijn plek was niet geweldig (en hij moest natuurlijk zijn tekst kunnen lezen!), er was geen katheder aanwezig (dus moest hij zijn tekst in de hand houden), hij kreeg een handmicrofoon (beide handen vol, hoe sla je je papieren nu om) en hij wilde zelf zijn slides doorklikken (maar hij had helaas geen drie handen).

Wat een prachtig geschreven tekst!

Deze situatie gaf natuurlijk al flink wat stress, maar daarvan konden we een aantal zaken tijdens de repetitie gelukkig oplossen. Alleen het verhaal zelf…. daar konden we niks meer aan doen. Het was serieus een heel interessant verhaal. Maar het was geschreven in lange zinnen, zonder kopjes, met veel moeilijke woorden en abstracte begrippen en deze spreker ging er ook nog eens in een enorm tempo doorheen.

Het publiek haakte een voor een af.

Ondertussen begonnen zijn handen te trillen en de zweetdruppeltjes parelden op zijn hoofd. Zijn publiek, gemiddeld 70 jaar oud, begon steeds wat waziger te kijken. Ik had echt met hem te doen. Hij had het zichzelf zo moeilijk gemaakt.
Hij wilde zijn mooie en goed doordachte tekst graag eer aan doen, en elke zin uitspreken zoals die op papier stond. Daar was immers lang en goed over nagedacht.

Maar het doel was behaald!

Helaas moet je dan wel heel veel op je papier kijken, en dat gaat uiteraard ten koste van het contact met het publiek. Dat raakte hij al snel kwijt (wat zijn stress verhoogde) maar na 15 minuten was het hoofddoel (de hele tekst integraal voorlezen) wel gehaald. Het echte doel: mensen informeren, inspireren, tot actie aanzetten, amuseren? Dat was natuurlijk niet gehaald.

Moraal van het verhaal:

een presentatie geven is iets heel anders dan het voorlezen van een goed geschreven leestekst

Mijn recept voor smakelijke spreektaal

Mijn belangrijkste tip is: begin niet met schrijven, begin met praten. Ga voor je webcam zitten en ga vertellen waar je het over wilt hebben. Als je daar een transcriptie van zou maken, weet je wat jóuw spreektaal is. Maar je hoeft het niet uit te schrijven. Je moet de structuur van je verhaal helder hebben, je hoofdonderwerpen in bullits uitwerken, en er vervolgens over gaan vertellen.

Tot slot

  • vergeet niet af en toe een punt te zetten
  • gebruik sprekerskaartjes
  • en VERTEL.